معنی خویش دان - جستجوی لغت در جدول جو

خویش دان(خَ زَ دَ / دِ)

لغت نامه دهخدا

خویش کار

کشاورز، دهقان، برای مثال به سالی ز دینار من صدهزار / ببخشید بر مردم خویش کار (فردوسی۴ - ۶/۱۲۰)
وظیفه شناس

فرهنگ فارسی عمید

خویش کام

خودکام، خودرای، آنکه به کام و مراد یا آرزوی خود رسیده است، کامروا

فرهنگ فارسی عمید

خویش بین

خودبین، برای مثال خویش بین چون از کسی جرمی بدید / آتشی در وی ز دوزخ شد پدید (مولوی - ۱۶۹)

فرهنگ فارسی عمید

خوش دامن

پاکدامن

فرهنگ فارسی عمید

بوی دان

ظرفی که در آن عطر و چیزهای خوشبو بگذارند، عطردان

فرهنگ فارسی عمید

خویشان

(خوی / خی)

جمع واژۀ خویش. اقارب. اقوام. منسوبان. (ناظم الاطباء). عشیرت. آل. (یادداشت مؤلف) :
همی گفت صد مرد گردسوار
ز خویشان شاهی چنین نامدار.
فردوسی.
ز خویشان ارجاسب و افراسیاب
شده سند یکسر چو دریای آب.
فردوسی.
بنزدیک خویشان و فرزند من
ببینی همه خویش و پیوند من.
فردوسی.
ز پیوند و خویشان مبر هیچکس
سپاه آنکه من دادمت یار بس.
فردوسی.
نخست برادران... و پس خویشان و اولیاء حشم را سوگند دادند که تخت ملک را باشد. (تاریخ بیهقی)

جَمعِ واژۀ خویش. اقارب. اقوام. منسوبان. (ناظم الاطباء). عشیرت. آل. (یادداشت مؤلف) :
همی گفت صد مرد گردسوار
ز خویشان شاهی چنین نامدار.
فردوسی.
ز خویشان ارجاسب و افراسیاب
شده سند یکسر چو دریای آب.
فردوسی.
بنزدیک خویشان و فرزند من
ببینی همه خویش و پیوند من.
فردوسی.
ز پیوند و خویشان مبر هیچکس
سپاه آنکه من دادمت یار بس.
فردوسی.
نخست برادران... و پس خویشان و اولیاء حشم را سوگند دادند که تخت ملک را باشد. (تاریخ بیهقی)

لغت نامه دهخدا

پیش دان

(اَ بَ)

پیش داننده، که از پیش داند، پیش بین

لغت نامه دهخدا

بیش دان

(اَ وَ)

بسیاردان، علامه:
شنیدم ز دانش پژوهان درست
که تیر و کمان او نهاد از نخست
هم از نامۀ بیش دانان سخن
شنیدم که جم ساخت هر دو ز بن،
اسدی

لغت نامه دهخدا

خوش دهن

(خوَشْ / خُشْ دَ هََ)

آنکه دهن قشنگ دارد، خوش گفتار. نیکوسخن. ملایم. کسی که با زبانش مردم را نرنجاند

لغت نامه دهخدا

بوی دان

ظرفی را گویند که در آن چیزی از عطریات کرده باشند، (برهان)، ظرفی که در آن چیزهای معطر نهند، (فرهنگ فارسی معین)، ظرفی که در آن عطر و بوی خوش کنند و آنرا بعربی جونه گویند، (آنندراج) (انجمن آرا) (از رشیدی)، جونه، سلۀ خرد عطاران که چرم بر آن کشیده باشند، (منتهی الارب)، جونه، (نصاب الصبیان) (زمخشری)، عتیده، (مهذب الاسماء)، طبله، عطردان

لغت نامه دهخدا

خویش باز

(خُ / خَ)

کنایه از فانی فی اﷲ. (آنندراج) :
سالار سپاه بی نیازان
بیاع متاع خویش بازان.
واله هروی (از آنندراج)

لغت نامه دهخدا

خویش بین

(خَ شُ دَ / دِ)

متکبر. صاحب نخوت. (یادداشت مؤلف). کنایه از مغرور و متکبر. (آنندراج). خویشتن بین:
گرچه شیری چون روی ره بی دلیل
خویش بین و در ضلالی و ذلیل.
مولوی.
پرده ز رخ برمگیر تا نشوم خودپرست
آینه را برمدار تا نشوی خویش بین.
سلمان ساوجی

لغت نامه دهخدا

خویش کار

(خوی / خی)

آنکه خود حرکت کند. خودکار. (یادداشت مؤلف) ، درستکار. متدین. (از حاشیۀ برهان قاطع). وظیفه شناس. (یادداشت مؤلف) ، برزیگر. (برهان قاطع) دهقان. کشتکار. (ناظم الاطباء). خیشکار:
بسالی ز دینار سیصد هزار
ببخشید بر مردم خویشکار.
فردوسی

لغت نامه دهخدا

خورش دادن

(سَ / سِ دَ)

اغذاء. غذو. تغذیه. علف. اعلاف. (منتهی الارب). طعام دادن. غذا دادن، قاتق دادن. ادام دادن، داروهای خاص به چرم دادن برای پیراستن آن. (یادداشت مؤلف)

لغت نامه دهخدا

خورشیدان

(خُرْ)

دهی است از دهستان طبس مسینای بخش درمیان شهرستان بیرجند، واقع در 37هزارگزی شمال باختری درمیان. این دهکده در جلگه قرار دارد با آب و هوای گرمسیری. آب آن از قنات و محصول آن غلات و شغل اهالی زراعت. راه مالرو است. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9)

لغت نامه دهخدا